Gọi Sài Gòn là mảnh đất “tạp” cũng được chẳng sao hết, bởi ai có gì đều mang đến đây. Người Sài Gòn không câu nệ xuất thân hay quá khứ của ai. Người ta có gì hay đẹp thì mang đến đây, văn hóa của một vùng đất rồi sẽ thu nhỏ lại ở một góc của thành phố này. Những người xa quê cũng có cách để gần quê hơn còn những người lạ sẽ hiểu hơn về giá trị của những vùng đất khác. Cà phê cũng là một trong những nét văn hóa của Sài Gòn từ xưa giờ.
Khu quận 5 là nơi tập trung những cư dân gốc Hoa trong thành phố, họ mang về đây những món ăn mới lạ, những tập tục lâu đời và những những câu chuyện khởi nghiệp sau nhiều năm ròng. Nằm lọt thỏm giữa một khu chợ, quán cà phê Ba Lù đã trải qua 67 năm ròng gìn giữ cái văn hóa tươi đẹp về cà phê cho Sài Gòn. Có rất nhiều người uống cà phê nhưng lại rất ít người đặt câu hỏi cho những li cà phê của cuộc đời mình. Thì thử một lần ghé quán chơi để những hạt cà phê và những người giữ lửa kể chuyện bạn nghe.
Người đàn ông tên Ba Lù đó khởi nghiệp bằng nghề nấu pha cà phê từ khi là cậu thanh niên 17 tuổi ở đảo Hải Nam. Ông mang theo những hạt cà phê đó và công thức chế biến gia truyền sang đây, rồi cũng là chừng đó năm ông cố giữ cho cái vị quê nhà nó được “chuẩn” mà không bị cái gọi là thị trường nó làm lu mờ đi. Sau khi ông mất là đến những đứa con ông cũng đi theo bước chân đã mòn của ông trên con đường cũ - nấu pha cà phê.
Chiếc thùng để rang cà phê có độ tuổi già hơn kha khá người trong con xóm đó. Để lựa từng hạt cà phê và rang thủ công suốt nhiều giờ liền, mỗi tháng cứ đều đặn 2 lần như vậy. Giữa phố xá, xe cộ chiếc thùng cà phê và những người “muôn năm cũ” ấy vẫn bình thản rang cà phê.
Chập chiều bạn ghé sang chơi, chắc sẽ thấy vui vì những ông cụ đã ngoài 60,70 có người còn sắp bước sang tuổi 90. Hẹn nhau ở quán và uống cà phê bên cái loa phát mấy bản nhạc Hoa cũ nghe điệu rất rộn ràng. Những người già ở đó họ nhìn li cà phê Ba Lù trưởng thành từ khi nó còn là những hạt thô sơ nhất, nên họ chỉ uống cà phê ở đây. Những điều thân thuộc làm người ta thấy an tâm, nhất là người già.
Con gái của ông chủ Ba Lù, cô luôn chạy chạy đôn đáo hết pha cà phê rồi đến châm trà, trò chuyện với khách. Nhưng chưa bao giờ thôi tự hào về những gì cha cô để lại: “Cà phê ở đây là đảm bảo sạch, nước nó hơi nhàn nhạt nên nhiều người còn nhầm tưởng là nước loãng nhưng cà phê thiệt nó mới có màu như vậy. Khách ở đây mấy chục năm uống ở đây rồi là không uống chỗ khác được, có hôm bắt xe ôm mất 30 ngàn lên đây chỉ để uống ly cà phê 8 ngàn.”
Quán cà phê nằm đó, nhiều người chạy ngang vội chút thôi là chắc không kịp thấy đâu. Nhưng nếu có chiều nào chạy ngang con đường Phùng Hưng quận 5, mà bạn nghe được mùi cà phê thơm phức và tiếng máy rang xào xạc trên phố thì đúng là quán Ba Lù rồi. Nếu không vội thì bạn ghé thử li cà phê được pha trong cái siêu đã cũ và nghe thêm những câu chuyện đời. Để biết rằng chính người Sài Gòn là đặc sản “ngon nhất” của đất Sài Gòn.
